Call for Papers: Posthuman
[NL]
Het kunstenaarsduo L.A. Raeven, bestaande uit tweelingzussen Liesbeth en Angelique Raeven, kloonden een derde zusje: Annelies. De sprekend op henzelf lijkende androïde robot was tijdens de tentoonstelling Robot Love in Eindhoven te zien, waar Annelies in een donker kamertje huilend op de grond zat. Hoewel men bij robots vaak aan eigenschappen als glad, koud en mechanisch denkt, is Annelies, door haar natuurlijke bewegingen, menselijke huid en tranen die over haar wangen rollen, bijna niet van mens te onderscheiden. Als bezoeker voelt het gek om toeschouwer van haar verdriet te zijn, eigenlijk wil je naast haar gaan zitten en haar troosten. Waar houdt de mens op en begint de techniek, als zelfs emoties mechanisch gemaakt kunnen worden?
In de jaren 80 stelde de Franse filosoof Jean Baudrillard al dat we leven in een tijd van simulacra, waarin ‘echtheid’ en ‘werkelijkheid’ niet langer vanzelfsprekende begrippen zijn. Meer dan dertig jaar na Baudrillards constatering, in een tijd die aangeduid wordt als het post-truth-tijdperk, is de positie van het menselijk subject aan het wankelen geraakt. Hoe kunnen we ons nog staande houden in een wereld waarin het tastbare en virtuele, het lokale en globale vloeiend in elkaar over lijken te lopen?
Het posthumanisme probeert hier een antwoord op te vinden door de conditie van de mens te herdefiniëren. Donna Haraway stelt in haar essay Manifesto for Cyborgs (1987) dat tegenstellingen zoals man/vrouw, natuur/cultuur, mens/dier en lichaam/geest, die overheersend zijn geweest in de westerse cultuur, samengaan met de onderdrukking van rassen, vrouwen en dieren. Het posthumanisme verwerpt de klassieke scheiding tussen object en subject, zoals deze geworteld is in het westerse, humanistische denken. De mens is niet langer een rationeel kennend subject, die te reduceren is tot één identiteit, maar is onderdeel van talloze wordingsprocessen. Door ontwikkelingen in de biotechnologie, kunstmatige intelligentie, genetische modificatie en neuro-enhancement, vervaagt de grens tussen organisch en technologisch – en hiermee de grens tussen menselijk en niet-menselijk.
“These machines are so alive, while these humans are so inert!” schreef Haraway in haar manifest. Machines hebben de laatste decennia ook in de kunsten langzaam een plek gekregen. Zo analyseerde in 2016 een algoritme ruim 350 werken van Rembrandt van Rijn om daarmee een nieuw werk te maken in de stijl van de kunstenaar. Het resultaat, The Next Rembrandt, is gemaakt door een computer en bestaat uit 148 miljoen pixels en is met een 3D-printer ‘geschilderd’.
Dat er een gespannen relatie tussen de ‘echte’ en de virtuele wereld is, wordt in de videowerken van Ed Atkins beangstigend duidelijk. In de tentoonstelling Recent Ouija (2015) in het Stedelijk Museum Amsterdam liet hij bezoekers onderdompelen in zijn hyperrealistische virtuele wereld, waar hij zichzelf transformeerde tot avatar. Meer recentelijk veranderde ook Marina Abramovic, bekend om het opzoeken van de grenzen tussen lichaam en geest in performances, zich in haar VR-werk Rising in een avatar. In een glazen tank staat ze tegenover je, vragend om jouw handpalm op die van haar te leggen. Maar wat is het effect van die confrontatie als het lichaam ontbreekt, is ze dan nog wel kwetsbaar?
Misschien wel even overweldigend zijn de audiovisuele installaties van kunstenaar Ryoji Ikeda. Met tientallen meters brede projecties gecombineerd met mathematische elektronische geluiden verbeeldt Ikeda de onzichtbare structuren en grote hoeveelheden data die ons leven vormgeven. Ook in andere kunstdisciplines wordt er gereflecteerd op de positie van de mens in het digitale tijdperk. Zo creëerden musici Holly Herndon en Jlin recentelijk een learning program genaamd Spawn. Door het AI programma te trainen met de muziek van Jlin en dit vervolgens te laten reproduceren via de stem van Herndon is niet langer duidelijk wie hier nog als kunstenaar gezien kan worden.
Een scheiding tussen mens en technologie is, zo blijkt, onhoudbaar. De twee zijn inherent met elkaar verbonden. Wat het betekent om mens te zijn in een wereld waarin digitale technologieën op fundamentele wijze onderdeel worden van ons bestaan, is een vraag die via de kunsten onderzocht kan worden. Daarom nodigt Simulacrum voor het derde nummer van jaargang 27 zowel schrijvers als kunstenaars uit om te reflecteren op de versmelting van mens en techniek.
Schrijf voor Simulacrum een artikel van 1.000, 1.400 of 1.800 woorden. Stuur ons op korte termijn een opzet toe; de deadline voor het volledige artikel is 10 februari 2019. Ook zoeken we naar kunstenaars voor een beeld/tekstbijdrage. Ken je iemand, of een cyborg, die in dit nummer van Simulacrum past? Mail naar info@simulacrum.nl
L.A. Raeven, Annelies – Looking for Completion, 2018. Beeld: Eva Roefs.
[EN]
Twin sisters Liesbeth and Angelique Raven, who together form the artistic duo L.A. Raeven, cloned a third sister: Annelies. In the exhibition Robot Love in Eindhoven, Annelies could be seen crying in a dark corner of the exhibition. Often, people associate terms like cold, mechanical and emotionless to the attempts made at recreating human resemblance, however, due to Annelies’ natural movements, human-like skin structure, and the tears that were running down her cheeks made it is hard to distinguish her from a human being. As a visitor, the urge to comfort her came forth from the uncomfortable feeling of being a passive witness to her sadness. You began to question your own human nature, opening up those characteristics that you thought made you human. Where does the human end and technology begin, especially when even emotions can be constructed?
In the 80s French philosopher Jean Baudrillard stated that we’re living in a time of simulacra, where the notions of ‘realness’ and ‘reality’ are no longer self-evident. More than thirty years after Baudrillard’s statement, in our present time, denoted as the post-truth-era, the position of the human subject is unstable. How can we still persist in a world wherein tactile and virtual, local and global, fluently overlay each other?
Posthumanist thought tries to answer these problems by providing a redefinition of the human condition. In her essay Manifesto for Cyborgs (1987), Donna Haraway states that the dualisms like man/woman, nature/culture, human/animal, and body/mind, that have been prevalent throughout western humanist thought, go hand in hand with the oppression of woman, ethnicities, and animals. Posthumanism rejects the classical separation between subject and object as is rooted in western humanist thought. No longer defining the human subject along the axes of self-reflexivity and rationality, being reducible to an essentialist identity, posthumanism offers a subject that is characterized by being in a constant process of becoming. Moreover, by developments in biotechnology, artificial intelligence, genetic modification, and neuro-enhancement, the separation between organic and technological, between human and inhuman become increasingly blurry.
“These machines are so alive, while these humans are so inert!” Donna Haraway wrote in her manifest. In recent times, machines have also entered the realm of the arts. In 2016, an algorithm studied over 350 works by Rembrandt van Rijn and translated its knowledge into a new work in the style of the master himself. The result, The Next Rembrandt, is ‘painted’ with a 3D-printer and consists of 148 million pixels.
The uncanny relation between the ‘real’ and the virtual world becomes vividly visible in the works of video-artist Ed Atkins. In the exhibition Recent Ouija (2015) in the Stedelijk Museum Amsterdam, visitors were submerged in a hyper-realistic virtual world where he transformed himself into an avatar. More recently, Marina Abramovic, known for exploring the boundaries between body and mind in her performances, similarly transformed herself into an avatar in her VR installation Rising. Standing right in front of you in a glass box she asks you to put your hand on top of hers. But what effect does a confrontation like this still have when the physical body is missing? Is she still vulnerable?
Perhaps the audio-visual installations by artist Ryoji Ikeda are even more overwhelming. With dozens of meter wide projections combined with mathematical electronic sounds, Ikeda portrays the invisible structures and large amounts of data that shape our lives. Different disciplines are also reflecting on the position of human in the digital age. Musicians Holly Herndon and Jlin recently produced a learning program called Spawn. By training the AI program with the music of Jlin and having this reproduced via the voice of Herndon it’s no longer clear who can be seen as the artist.
A division between man and technology is, as it turns out, untenable. They are inherently connected. What it means to be human in a world where digital technologies become a fundamental part of our existence, is a question that can be investigated within the field of art. This is why Simulacrum invites both writers and artists for the third issue of the 27th year to reflect upon the merging of humans and machines.
You can write an article of 1.000, 1.400 or 1.800 words for Simulacrum. Send us a draft: the deadline for the article is 10 February 2019. We’re also looking for artists, cyborgs, and others for image contributions. Mail us! info@simulacrum.nl
Max Litjens en Nadeche Remst
30 december 2018
